|
De
zingende torens van Hilversum,
alwaar Philips en de NSF elkaar ontmoetten.
De
twee vrijstaande torens - 60meter hoog - werden op 13 oktober 1924 besteld;
op 18 oktober waren de werktekeningen klaar.
De montage begon op 13 november
en op 5 december waren beide torens gereed.
Nog voor kerstmis was de antenne
gespannen en reeds op zondag 4 januari 1925 werden de zingende torens
ingewijd met een speciaal concert, waarin gerefereerd wordt aan de torens.
De zuidelijke mast werd op 23 januari 1928 verplaatst om ruimte te maken
voor fabrieks- uitbreiding. Luisteraars merkten niets van deze
verplaatsing
die in 3 uur tijd plaats vond.
In juni 1932 werden de zingende torens
vervangen door een zelfstralende mast van 140 meter hoog, welke de ontvangst
in heel het land deed verbeteren.
Het bovenste gedeelte, circa 25 meter,
was uitschuifbaar om deze te kunnen aanpassen aan de golflengte waarop werd
uitgezonden.
De zingende torens werd nadien alleen nog voor beproevingen
gebruikt. Zij vielen in mei 1945, evenals de zelfstralende mast, ten offer
aan de oorlog. Verderop hierover meer. |
Toegangspoort
van de N.S.F. aan de Jan van der Heijenstraat te Hilversum.
|
|
|
N.S.F. aan de Jan van der Heijdenstraat te Hilversum.
Op deze foto zijn ook de antennedraden tussen de twee zendtorens duidelijk
te ontwaren.
Origineel bijschrift van de foto:
Waar de A.V.R.O.
ethergolven ontstaan.
Nadat van 1923-1925 met een militair hulpmastje
was uitgezonden, schonk Philips twee 'echte'
60 meter hoge masten. |
Foto
gemaakt vanaf de Jan van der Heijdenstraat te Hilversum.
Als
Nozema in 1935 wordt opgericht, zijn er in ons land al 16 jaar radioprogrammas
uitgezonden. Vanaf 6 november 1919 worden er regelmatig radioprogrammas
uitgezonden waarvoor verschillende zenderinstallaties zorg dragen.
De allereerste uitzendingen vinden plaats via zogenaamde fabriekszenders,
zenders gebouwd door bedrijven die actief zijn op het gebied van de
radiotelegrafie.
Als enige van de eerste radiopioniers weet de Nederlandse
Seintoestellen Fabriek (NSF) zich te handhaven, onder andere door de
verhuur van haar zendinstallaties aan verschillende levensbeschouwelijke
groeperingen die in de radio een prima medium zien om hun boodschap
te verkondigen. In de periode 1924-1926
worden vervolgens de NCRV, de VARA, de KRO en de VPRO opgericht. |
|
|
De garage van de N.S.F. aan de Radiostraat te Hilversum.
|
In
de jaren na 1923 verscheen de naam Philips steeds
meer in de annalen der N.S.F.
Het was ook aan deze samenwerking
te danken, dat in 1924 de N.S.F.-zender werd voorzien van twee 60 meter
hoge antennetorens, die, als "de zingende torens van Hilversum",
het stadsbeeld gingen beheersen.
In 1925 werd een gedeelte van de Philips-
productie
in Hilversum ondergebracht:
Eerst accu-gelijkrichters en in 1927 ook de
eerste Philips-ontvangtoestellen.
Daarnaast bleef
echter de N.S.F. ieder jaar een serie eigen apparaten uitbrengen, waarvan
wij nog noemen de 'N.S.F. 4' en de 'N.S.F. 5.' die met de 'ultra-kortegolf-tropenontvanger
14A' in het seizoen 1927-'28 grote successen oogstten.
Op den duur echter
versmolt de N.S.F.- ontvangerbouw met die van Philips.
Mede aan deze fabricage voor Philips was de snelle uitbreiding in de
jaren na 1924 te danken, welke vooral in 1927 een indrukwekkende omvang
aannam.
In een half jaar tijd nam het personeel toe van 400 tot 1100 personen.
|
|
|
Zo zag het laboratorium er in 1927 uit.
Dit is de Jan van der Heydenstraat
vlak voor de oorlog. Hier staan de zendmasten nog overeind. |
Zicht
vanuit de richting van de oostelijke zendmast. Waarschijnlijk gemaakt
door KLM-aerocarto vanuit een vliegtuig, of anders
van de derde mast die er ooit gestaan heeft, zelfstralend en uitschuifbaar.
In het midden van
1921 werden de nieuwe gebouwen in gebruik genomen.
Toen het bedrijf
eenmaal zijn kinderjaren en kinderziekten te boven was, stak het hoe
langer hoe meer zijn voelhorens uit naar alle hoeken van het grote gebied
der radio.
Dit was reeds gebleken toen de N.S.F. op de 'E.L.T.A.' ( de
Eerste Luchtvaart Tentoonstelling te Amsterdam ) , een peilinrichting demonstreerde
om vliegtuigen binnen te loodsen.
In 1922 voorzag de N.S.F. het station
Scheveningen-haven van een 'vonkzender' van 30 kW., terwijl in hetzelfde
jaar de eerste buiszenders gereed kwamen, bestemd voor duikboten van
de Nederlandse marine.
Voor deze laatste werd gebruik gemaakt van Philips
zendbuizen. |
|
|
Dezelfde mast
van waaruit de vorige foto werd gemaakt toen deze zich nog in erecte
positie bevond.
Nadat
op 10 Mei 1940 de tweede wereldoorlog ook over Nederland kwam, werd
tot en met 13 Mei praktisch dag en nacht in het bedrijf gewerkt om nog
zoveel mogelijk zenders en ontvangers gereed te krijgen voor de Nederlandse
zee-, land- en luchtmacht.
In
de nacht van 14 op 15 Mei werden de omroepzender Hilversum; de drie
indrukwekkende zendmasten en de Phohi-kortegolf-wereld-omroepzender
te Huizen door Nederlandse militairen opgeblazen.
Dit om te voorkomen
dat de duitse invallers de techniek zouden gebruiken voor propagandadoeleinden.
|
Zelfde
standpunt. Zo ziet betreffend huis er uit op 13 februari 2000.
De bewoners
zijn schadeloos gesteld.
Ook de N.S.F. is hiervoor vergoed, en
voor dat bedrag kocht men een clubhuis voor het personeel.
Dat clubhuis heette 'Hogerheide', aan de Insulindelaan.
In de oorlog
kon dit clubhuis met zekerheid
'het huis va de toekomst' genoemd worden, vanwege de vele luxueuze
moderniseringen die het dankzij moderne communicatietechniek had mogen
ondergaan.
Enig gebleven gevolg voor dit betreffende huis is dat één schoorsteen nooit meer
wederkeerde, blijkens de foto. |
|
|
15 mei 1940, 10 uur 's ochtends.
De eerste Duitsers arriveren.
De dag na de capitulatie
werd de N.S.F. reeds bezet door een zwerm Duitsers, welke bezetting
voortduurde tot 5 Mei 1945.
Het contact tussen de Directie en
'de
Kern' uit het personeel was, vooral in het begin van de bezettingstijd,
zeer nauw.
Naarmate de ware bedoelingen van de vijand nader aan het
licht kwamen, groeide ook de wil tot verzet en verbreidde zich het inzicht
dat het noodzaak was om zich met alle middelen tegen de bezetter te weer
te stellen.
|
Op
15 mei 1940 rijdt de 'Propaganda Gruppe Rundfunk I' te Hilversum
binnen.
Diezelfde avond worden vanuit de A.V.R.O.-studio
in opdracht van E.A. Freudenberg de radio-uitzendingen hervat.
In de
achtergrond is de Vituskerk te zien:
Deze foto is dus bij Theater
Gooijland gemaakt.
Uit het boek 60 jaar KRO.
|
|
|
|
|
|